A high note, a low note, from Blue Note

UPDATE: Marco Kalnenek maakte mij er op attent dat De Volkskrant, werkgever van Gijsbert Kamer, in 2006 een boxje in de webwinkel van de krant aanbood onder de titel Blue Note Perfect Takes. Met daarin, jawel, Birth of the Cool. Zie hier. Ik weet niet zeker of Kamer daartegen geprotesteerd heeft, maar ik denk het niet. Rudy van Gelder, wiens naam prominent op deze Blue Note box prijkt, had met de originele opnames van BotC niets van doen. Wel was hij betrokken bij de reissue.

Gijsbert Kamer maakt zich boos omdat NRC Handelsblad afgelopen zaterdag het album ‘Birth of the Cool’ van Miles Davis gratis weggaf in de verkeerde verpakking. Hij maakt er zelf weliswaar een grapje over (‘Een gegeven paard moet zijn bek houden, of zoiets’), maar het is Gijsbert, de contentieuze cd-koper, wel menens: ‘Mag ik dit geschiedvervalsing noemen?’ En verderop: ‘Dus wil je als krant een cd-box uitbrengen dan moet je ook je best doen te zorgen dat alles klopt, lijkt me. En geen Blue Note etiket plakken op albums die met dat label niks te maken hebben.’

Mag ik dit ‘gezeur’ noemen?

Kamer constateert in zijn opinie-artikel terecht dat er in de wereld van klassieke muziek en jazz een ‘wildwest situatie’ heerst: schimmige labels brengen supergoedkope versies uit van albums, vaak rip-offs van mooi verzorgde heruitgaves van de orginele labels. Die praktijken zijn gesanctioneerd omdat veel van die opnames ‘public domain’ zijn geworden; het auteursrecht is vervallen. Het weerhoudt bona fide labels soms van het heruitgeven of beschikbaar maken van oud werk.

Ik noemde Kamer daarnet een ‘contentieuze cd-koper’, omdat hij graag een pak geld neerlegt voor mooi verzorgde box-sets van ‘immens belangrijke trio’s’ als The Carter Family. Nota bene: uitgebracht door labels waarop het originele werk niet verscheen. Numero, Ace/Kent, Bear Family, Rhino, Light in the Attic, Soul Jazz, Finders Keepers, Soundway, Sublime Frequencies, zo kan ik nog wel even doorgaan: allemaal labels die een leuke boterham verdienen met het heruitgeven van platen. Best lucratief, anders zouden er niet zoveel van die heruitgave-bedrijfjes zijn. Hun cd’s en boxjes zijn prima verzorgd, in velerlei opzichten. Maar niet goedkoop. Tenzij je geduld hebt en gebruik maakt van verkoopsites als Discogs.com, Gemm.com of Ebay, waar je ook afgeprijsde uitgaves van die labels kunt vinden.

Ik twijfel eraan om die sites te noemen, want misschien mag dat wel helemaal niet van Gijsbert Kamer. Voor iemand die op een gemene tweet reageert met ‘Onzin, ik moet helemaal niks’, probeert Gijsbert ‘de cd-koper’ (u en mij) toch iets voor te schrijven: als je cd’s koopt, moet het wel ‘kwaliteit’ zijn. En daar betaal je bij voorkeur de volle mep voor. Die cd’s moeten dan wel op de originele labels verschenen zijn, in de originele vormgeving. O, wacht, nee. Een uitgave van reissue-labels als Bear Family, Ace of Rhino mag ook. En als die dan niet het originele artwork gebruiken? Toch goed. Want er zit veel werk in.

Ik vind het een weinig steekhoudend argument.

Voor mij zit de meerwaarde van een heruitgave ook in de uitgebreide informatie die, ik noem waar wat, de heruitgave van alle liedjes van Candi Staton op het Fame-label biedt. Nerd-informatie, dat wel. Over verschijningsdata, studio's, technici, muzikanten. Mannenfeitjes. Soms heb ik daar geen behoefte aan (of google ik die info wel bij elkaar) en is een goedkope (soms zelfs originele) uitgave ook goed. Miles Davis gratis bij NRC? Handig voor in de auto. Ik had Birth of the Cool al, in een heruitgave. The Complete Birth of the Cool zelfs. Met het Capitol-logo, maar ook dat van EMI op de cd. Prima. Ik heb ook originele Blue Note-vinylplaten in de kast staan. Ruikt heerlijk. Klinkt ook nog best aardig. Vaak een sloot geld voor betaald. Maar dat hoort bij een hobby als plaatjes verzamelen. Ik ben dan weer niet zo hardcore dat ik alles origineel wil hebben. Niet te betalen ook.

Labels verdwijnen. Labels fuseren. Catalogi worden overgenomen. EMI is eigenaar van Blue Note, en Capitol. EMI wil plaatjes verkopen, NRC wil inkomsten. Kranten proberen al heel lang lezers aan zich te binden, en andere inkomstenbronnen aan te boren dan alleen kranten verkopen. Met succes. Gijsbert Kamer heeft daar ook aan meegewerkt, trouwens.

In deze tijden, waarin veel muziek niet meer van cd komt maar van computer en gsm, is een label van minder groot belang dan dertig, veertig jaar terug. In het boekje bij wat ik maar even 'de NRC-cd' noem (waarin inderdaad weinig geinspireerde tekst staat met slordigheden) wordt niet verzwegen dat BotC op Capitol verscheen. Dat er een andere indruk ontstaat, tja. Wat mij betreft is die indruk niet ‘fouter’ dan dat Bear Family zich op de borst klopt over 'hun' The Carter Family-boxje. Er worden zelfs Blue Note-platen heruitgegeven op andere labels dan Blue Note zelf (maar door Heavenly Sweetness). Fijn, voor de liefhebber. Wie wil weten hoe het echt zit, komt daar zonder al te veel moeite achter. Kun je mee doen aan popkwisjes, de enige plek waar je echt wat hebt aan die informatie.

Eerder schreef Gijsbert Kamer een enthousiaste, maar drassig onderbouwde ode aan de platenzaak: die moet blijven, want daar werken mensen die veel horen. En die vertellen je dan over een plaat waar Pitchfork niet over schrijft. Trouwens, al bloggers zijn veel en veel te hip.

Ontroerend, dat in de bres springen voor de vrienden in platenwinkel. Die rechtvaardiging van je werk als popjournalist - een beroep dat, net als de platenzaak, behoorlijk onder druk staat. Het zal vast de stress daarover, en de daarmee gepaard gaande temporary insanity zijn geweest die Kamer ertoe dreef om zijn betoog te besluiten met:'Dan zal de cd als drager nog toekomst hebben.'
Of zou hij het echt menen?

Wat overblijft is dat Birth of the Cool een ge-wel-di-ge plaat is. Nog steeds. Op welk label dan ook. Miles Davis heeft er nog veel meer gemaakt. Worden ook genoemd in het boekje bij de NRC-cd. Is eenvoudig te vinden op allmusic.com en zelfs Wikipedia. Nog beter: vraag er 's naar bij een van uw vrienden. Of op Twitter. Turf dan gelijk even hoe vaak u de tip krijgt 'om toch zeker de originele uitgave op (vul maar in)' te kopen.